A. Köhler-Diehl: verzamelde artikelen
In:De Hollandsche Lelie. Jaargang 19, 1905-1906 - Vrije liefde - vrij huwelijk. Ingezonden stukken. Buiten verantwoordelijkheid der Redactie.

Hoewel er reeds veel over dit onderwerp geschreven en gediscussieerd is, kan ik niet nalaten ook nog het mijne er toe bij te dragen om deze gevaarlijke nauw ontkiemende theorie den kop in te drukken.
Tot mijn vreugde zag ik, na de betogen van voorstander(sters) als Mevr. Arnzenius-Schlimmer, de Heer Emons en nog anderen, een reeks van protesten van misschien niet-zoo-hoog-staande! menschen, dan toch zeker van menschen die niet meedoen aan de jacht naar het exentrieke, naar zinnenprikkelende nieuwigheden; maar van hen die doordenken en bang zijn voor de gevolgen van een dergelijke vervorming der bestaande toestanden. Dat onder deze laatsten zich ook frl. de Savornin Lohman, de leidster van het veel gelezen weekblad, de Holl. Lelie bevindt, is dunkt me niet genoeg te waardeeren, daar, waar zooveel jonge meisjes en ook jonge mannen dit blad lezen en groote waarde hechten aan het oordeel der Redactrice.
Want welk een groote verantwoording tegenover hunne zonen en dochters, jonge vrienden en vriendinnen laden die propagandamakers voor vrije liefde en vrij huwelijk op zich. Wat al zonde en ellende kan er voortvloeien uit hun misschien niet-genoegzaam overdacht geschrijf en geredeneer.
Hoe kan men in een wereld, waarin het slechte helaas maar al te veel domineert over het goede, waarin meer menschen zónder dan mèt principe rondwandelen, een dergelijken illusoiren toestand voor bereikbaar achten?
Wat zal het gevolg zijn van de leer: vrije liefde en vrij huwelijk?
Dat mannen meisjes verleiden onder de edele leuze ‘vrije liefde’ en hen na het genotene laten zitten met hetzelfde edele beginsel als wapen ter zelfverdediging achter zich.... en omgekeerd?....
Hysterische meisjes en vrouwen zullen zonder schande of oneer met éen man of meer kunnen gaan samen leven; immers de wereld kan hen niets maken want... zij leven volgens haar principe.
Bij slot van rekening zal niet alleen een bandelooze ontucht en zedeloosheid gaan heerschen, doch de maatschappij zal een toonbeeld zijn van de grootste wanorde... Een reusachtig huishouden van Jan Steen.
Want vandaag heet ik Mevrouw Heller, morgen Mrs. Jones en een ander jaar misschien Frau Mayer. Een makkelijke toestand voor de politie.
En overal zwerven kinderen rond die noch vader, noch moeder kennen, en overal zal men weeklagende vrouwen vinden die bedrogen zijn door ‘hoogstaande mannen met hooge principes.’
Of.... het Nieuw Malthusianisme zal meer dan ooit den scepter zwaaien en het noodwendig gevolg onvruchtbaarheid niet uitblijven.
Schilder ik te zwart? - ik geloof 't niet.... ik voor mij zie niets dan onheil in eene vervorming in dièn zin van de bestaande toestanden.
En waarom, waarvoor zou men breken met eeuwen oude conventie. Zoo goed als er op alles in de Maatschappij orde is, zoo goed dient toch ook het huwelijk geordend te zijn.
En dan, ik voor mij geloof dat de wettelijke band die man en vrouw bindt, voor veel slechts en verkeerds behoedt.... Nog niet ieder is

 

[214:]

 

brutaal genoeg, - het woord moedig is niet op zijn plaats - om den band te verbreken, dien hij eenmaal vrijwillig op het stadhuis of in de kerk liet leggen.... Een soort piëteit, misschien ook wel een minder edele drijfveer b.v. angst voor de conventie houdt hem of haar terug van een verkeerde daad. En nu is goed-zijn uit angst wel niet 't mooiste - maar toch altijd nog verkieselijk boven brutaalweg breken met schaamte en eergevoel, daar 't laatste altijd gevolgen met zich sleept.
En ten slotte, elk gelukkig getrouwd echtpaar, getrouwd volgens de bestaande regelen en formaliteiten, zal u, die nog twijfelt, zeggen, dat het contract dat eertijds hun verbond bezegelde nooit eenigen invloed heeft gehad op hun geluk, noch hun wederzijdsche verhouding minder hoog of innig deed zijn omdat zij zich onderworpen aan de wettelijke bepalingen die noodig zijn tot het handhaven van Maatschappelijke orde....
Meer mag ik over dit onderwerp niet zeggen uit vrees te onbescheiden plaats in te nemen in de Holl. Lelie, maar ik hoop vurig dat mijn woorden begrepen zullen worden om met de betoogen van hen die mij vóor waren te dienen tot ernstige waarschuwing voor Vrije liefde en Vrij huwelijk.

A. KÖHLER-DIEHL.
Soerabaja.

---

inhoud | volgende pagina