Mevrouw J.Kloppenburg-Versteegh: Het leven van de Europeesche vrouw in Indië
Deventer: Charles Dixon,1913 (met drie patronen)

Ons ontbijt.

Het ontbijt bestaat in Indië uit brood met koud vleesch, of resten van het avondmaal, jams, koek, kaas, een eitje en havermout of rijstepap, naar ieders smaak, toch wil ik gaarne even meedeelen, hoe het ontbijt voor onze gezondheid het best is in Indië.
Drink thee bij het ontbijt, laat Java thee niet te sterk zijn, laat ze niet te lang trekken.
Bepaal u tot het drinken van één kopje thee, ditzelfde zij ook 's morgens van de koffie gezegd.
Veel thee drinken verslapt de maagsappen, is de thee te sterk gezet, zoo ontstaan er maagkrampen, misselijkheid en hoofdpijnen.
Men zoekt dan tevergeefs naar de reden van al deze stoornissen, waarom deze wenken wellicht hun nut kunnen hebben.
Menigeen zal misschien vragen, „is het drinken van chocolade bij het ontbijt niet goed?"

[33:]

Dit raad ik echter ten sterkste af, omdat het dagelijksch gebruik van cacao in de tropen te veel gal opwekt. Dat men het een enkele maal drinkt, zal de gezindheid niet schaden, gebruikt men chocolade in een koud klimaat zoo zal het ook minder nadeelig zijn.
Men zou kunnen vragen: „is een glas melk niet te verkiezen boven een kop thee?"
Als het goede melk is, zou ik het goed keuren, maar wijl men in Indië over het algemeen in het onzekere is hieromtrent, is het beter het na te laten.
Wanneer men goed eet, bezwaart dikwijls het gebruik van een glas melk, en dit kan in de warmte bij het werk een zeer onaangenaam gevoel van lusteloosheid te weeg brengen.
Zijt ge gewoon een bord havermout te eten laat ze dan den vorigen avond met water koken, laat de pap nooit in de pan staan, giet ze uit in een groenteschaal.
Men kan hiermede niet voorzichtig genoeg zijn, er kunnen stukjes emaille uit de pan losraken, en zonder het te weten zou men een buikziekte of iets anders kunnen oploopen.
Kook de melk niet in de havermout, maar doe ze bij het opdienen op de pap, dit is gemakkelijker te verteren, gebruik in plaats van witte suiker „goelah djawastroop" dit laatste tot bevordering van de spijsvertering.
Deze bruine suiker is op Java bijna overal te krijgen, mocht het echter gebeuren dat ze op de

[34:]

buitenbezittingen niet te verkrijgen is, gebruik dan Hollandsche keukenstroop.
Vele menschen krijgen door het pap eten last van gassen, zoo dit het geval is , moet men geen havermout meer eten.
In plaats van havermout wordt er ook rijstebrij gegeten, gebruik in plaats van rietsuiker, liever de javaansche suikerstroop.
Wil men in Indië echter niet zwaarlijvig worden, laat dan het pap eten na.
Het brood is in Indië dikwijls zeer slecht, vooral daar, waar de chineesche bakkers het monopolie hebben.
Zelf broodbakken gaat ook niet omdat men in Indië altijd met de noodige gist sukkelt en ook de ovens en de brandstoffen zijn er dikwijls niet voor geschikt.
Het brood is smakelijk te maken door het in een ijzeren pan op te warmen, boven een rooster brandt het te vlug aan.
Neem voor het brood extra goede roomboter; gebruik in Indië nooit margarine op uw brood, heel spoedig zal men merken, dat de maag er door van streek raakt.
Voor uw gezondheid is het niet geraden veel vleesch uit blikjes te gebruiken, vooral worst, over dit laatste artikel is reeds zooveel in bekende bladen geschreven, dat ik er niet verder over behoef uit te weiden.
Gebruik liever eigen gemaakt gehakt of koud vleesch, dit natuurlijk naar ieders smaak.

[35:]

Werkelijk zal men zich in de warmte met eenvoudig eten, waar niet te veel vet in is gezonder gevoelen.
Vooral in tijden van cholera moet men zich wachten voor het gebruik van vleeschconsumptie uit blik, of voor vleeschwaren, welke om bederf tegen te gaan met salpeter ingemaakt zijn, zooals: ham, worst, rookvleesch enz.; men bemerkt het aan de roode kleur van het vleesch.

Al deze artikelen zijn te scherp voor de ingewanden.
Men lette ook vooral op, of restjes vleesch van den vorigen dag nog frisch ruiken en goed van smaak zijn.

Eet geen garnalen of gekookte vischgerechten van den vorigen dag.
Is het gebakken visch, warm ze tijdig op.
Het eitje dat men bij het ontbijt eet, moet half gaar zijn. Velen hebben er een tegenzin in.
Een ei kan men immers in verschillende vormen eten; vindt men het niet aangenaam, wanneer het eiwit te hard is bij half gekookte eieren, dan kan men zulks voorkomen, door het ei in koud water te koken in plaats van in kokend water.
Spiegeleieren zijn beter te verteren, als men eenige druppels citroensap er op doet.
Ommelet-soufle smaakt aangenamer, wanneer men er wat gelei in doet.
Gebruik echter op welke wijze dan ook, steeds één eitje bij uw ontbijt.
Op Zon- en feestdagen kan men het menu veranderen; voor liefhebbers nassie goreng.

[36:]

Hiervoor neemt men rijst van den vorigen avond (niet den vorigen dag).
Wrijf een handvol roode uien, eene halve knoflook met wat spaansche peper (lombok) en vijf kemiries fijn en voeg er wat zout bij.
Braadt dit even gaar, er nog bijvoegende restjes vleesch (fijn gesneden) van den vorigen avond; voeg er een lepel boter bij , doe daarin de rijst en braadt alles al roerende even op.
Neem eenige eieren, maak hiervan een dunne struif in de koekepan, snijdt dit aan reepen en strooi het over de rijst; neem dunne schijfjes ham, bak deze ook even op en garneer hiermede de nassie goreng-schotel.
Is er een verjaardag te vieren, zoo is een ketoepat of lontong-dejeuner ialtijd een gewilde tractatie bij Indische families
Deze recepten zijn in bijna alle Indische kookboeken aanwezig.

---

vorige pagina | inhoud | volgende pagina