mevrouw Koopman: Het paradijs der vrouwen. Tegenschrift op Bas Veths' "Leven in Indie" 's-Gravenhage: N. Veenstra, 1900
[27:]
Beschouwingen over Indisch menschen
Wat is een gentleman? Een gelukkige combinatie van geboorte, opvoeding en kleermakeratalent.
"In Europa was de bourgeois vette, volle bourgeois gebleven, maar in toom gehouden door iets wat hij "fatsoen" acht." O waarde lezers, de heer Veth heeft in zijn zwartgalligheid over Indië vergeten, bij zijn ontwaken uit zijn twaalfden droom, in Europa een blik te slaan. Laboreert de indisch man aan geweldige aanstellerij wegens rang: de rijkgeworden kruidenier doet het in Europa wegens zijn geld. Ziet ze uitgaan met hun "Ik-ben-net-zoo-goed-air". Zie tze de eerste plaats innemen op de fau
[28:]
teuils van het Kurhaus en in de loges en eerste rangen van de opera. Hun "fatsoen" bestaat daarin, dat ze gelijk willen zijn aan iedereen. De kruidenierster, die zooeven voor uw meid een pond groene zeep afwoog, verdringt u van uw plaats in de tram, en negeerde u in Scheveningen met een hautain airtje, omdat he haar niet met "mevrouw" hebt aangesproken. "Dat kaal volk, wat verbeeldt zich dat wel." "Toen ik pas in Indië was, zag ik geregeld 's avonds in de verte een dwalende vonk; het was een politie-oppasser, met zijn taliapi volgend den gouverneur." Verwonder u hierover niet lezers. In de tijden, dat er geen lucifers bestonden, bezigden Europeanen uit kokos vervaardigde touwen - die als zij eenmaal ontstoken waren, nimmer uitdoofden - tot het aansteken van hun sigaar. Vóór het gebruik werd het touw eenige malen op en neer geslingerd om het smeulend vuur eenigszins aan te wakkeren.
[29:]
Verbazend naïef van den heer Veth om de tali api te beschrijven als dienende tot het kenbaar maken, in diepe duisternis, van hooggeplaatste personen. Evenzoo de beschrijving der kletstafel, en van de vuile moppen, met de extra's incluis, die haar in Europa even aantrekkelijk maken als in Indië en waar meer intieme aangelegenheden behandels worden en vieze plannen beraamd, dan ooit in de hersenkas van een echt indisch man kunnen opkomen. En deze moge dan tot vijf uur digereeren na de rijsttafel, dit valt toch zeker niet zwaarder te rekenen dan het middagdutje in een vunzige chambercloack na een pot boerenkool met spek, of dergelijke delice, die den hoofd - neen den eenigen schotel uitmaakt van het middagmaak van de niet met goud gezegende Hollanders, die instede van de heldere witte beddetent, onder een laagje dekens kruipen, waarin menige voorganger zijn zweeterige uitwaseming, en erger, heeft achtergelaten. Het brood in Europa is blank! Ja en wit,
[30:]
God ja, allemaal; maar hoevelen eten het? Beschouwt ze eens, die pension-menschem met hun scharminkelig broodbakje op tafel, en daarin eenige korstjes oud brood, die de aanvallige hospita met haar ongewasschen Hollandsche vingers zoo pas heeft geliefkoosd. Als zij zich heel erg uitslooft en haar commensaal, omdat hij haar daar straks zoo toegelonkt heeft, een haring, gekocht van een Scheveningsche vischvrouw, voorzet, dan is hij getrakteerd. "Voor welke betrekking is een indisch man in Europa nog geschikt?" Beschouwt slechts de legio groote en kleine baantjes, die zij vervullen, als directeuren van petroleum-, tabaks- en andere ondernemingen. Beschouwt ze en ziet hoe hunkerend de Hollanders hen omringen om een kruimpje op te pikken, dat langs hun overvloed afvalt. Ziet ge genieten op de Europeesche badplaatsen, ziet ze schitteren op 't Kurhaus en in de bar,
[31:]
en vraagt dan of de tranconducteur u later dankbaar zal zijn, als hij op uw raad, dat baantje verkoos boven den titel van gouverneur-generaal of lid van den raad van Indië. Ik durf te veronderstellen, dat de tenen van een symfonie concert zijn gehoor meer zullen strelen dan het traditioneele trambelletje van den Dam, dat den heer Veth zoozeer in een aangename stemming bracht.
vorige pagina | inhoud | vorige pagina
